Zdrowie i uroda

Nasze jelita przez lata były niedoceniane, pomijane i lekceważone. Dzisiaj jednak wiadomo, że narząd ten nie służy tylko do trawienia, ale pełni w naszym organizmie jeszcze dodatkowe funkcje.

Budowa jelita

Nasze jelito składa się z dwóch podstawowych odcinków: jelita cienkiego oraz jelita grubego.

Jelito cienkie ma zazwyczaj 4-6 m długości. Zbudowane jest z dwunastnicy, jelita czczego oraz jelita krętego. Zachodzi w nim trawienie, czyli rozkładanie pokarmu, na tak małe cząsteczki, żeby mogły one następnie zostać wchłonięte do układu krwionośnego (co również odbywa się przede wszystkim w jelicie cienkim).

Jeżeli ktoś wyobraża sobie jelito cienkie jako rurę, do pewnego stopnia ma rację, ale rura ta jest pofałdowana, a od środka jej ścianki mają mnóstwo wypustek – kosmków i mikrokosmków. Dzięki takiej budowie powierzchnia jelit wynosi aż około 300 m². I to wszystko mieści się w naszym brzuchu!

Jelito grube nie jest już tak imponujące. Ma około 1,5 m długości. To w nim zachodzi odzyskiwanie wody (resorpcja) i elektrolitów z niestrawionych resztek pokarmu (kału).

W początkowej części jelita grubego znajduje się wyrostek robaczkowy (inaczej ślepa kiszka). Jeszcze do niedawna uważano, że jest to narząd szczątkowy, całkowicie nam zbędny, a czasami nawet niebezpieczny (w przypadku stanu zapalnego) dla naszego zdrowia. Obecnie wiemy o nim więcej. Wyrostek robaczkowy bywa też nazywany migdałkiem jelitowym, ponieważ jest zbudowany z tkanki limfatycznej i jest elementem tworzącym układ odpornościowy. Wyłapuje i unieszkodliwia niebezpieczne bakterie. Co więcej, mieszkają w nim też pożyteczne bakterie. Ponadto, produkuje on białe krwinki.

Co to jest perystaltyka jelit

Perystaltyka to inaczej ruchy robaczkowe. Jelita naprzemiennie skurczają się i rozluźniają, co prowadzi do przesuwania w nich pokarmu, dodatkowo treść pokarmowa jest mieszana i rozdrabniana. Istotne, aby pokarm nie przesuwał się ani za szybko (biegunki i słabe wykorzystanie składników pokarmowych), ani za wolno (zaparcia).

Zaburzona perystaltyka objawiać się może: bólami brzucha, biegunką, zaparciami, gazami.

Perystaltyka może zostać zakłócona w wyniku chorób jamy brzusznej, chorób neurologicznych, chorób hormonalnych, stresu, leków, niewłaściwej diety (za mało błonnika i/albo wody) oraz braku aktywności fizycznej.

Funkcja wewnątrzwydzielnicza jelit

Jelita wydzielają całe mnóstwo hormonów. Po co nam one? Hormony te m.in. pobudzają produkcję enzymów potrzebnych do rozłożenia składników pokarmowych, stanowią sygnał do rozpoczęcia lub zakończenia wydzielania kwasu żołądkowego, każą zwiększyć intensywność perystaltyki jelit. Bez hormonów układ pokarmowy całkiem by się pogubił i nie wiedział co robić.

Funkcja odpornościowa

Razem z jedzeniem do naszego układu pokarmowego przedostają się liczne bakterie, wirusy i pasożyty. Olbrzymia powierzchnia jelit stwarza tym niechcianym gościom mnóstwo okazji na znalezienie jakiejś furtki i przedostanie się do wnętrza naszego organizmu. Na szczęście samo jelito stanowi barierę odpornościową i jest świetnie przygotowane do zatrzymywania, obezwładniania i wydalania intruzów.

Jelita a samopoczucie

Ostatnimi laty jelita często są nazywane „drugim mózgiem”. Znajduje się w nich około 100 mln komórek nerwowych, które nie tylko mają wpływ na nasz nastrój, ale mogą też przyczyniać się do rozwoju depresji, czy autyzmu. To co jemy wpływa na komórki nerwowe obecne w układzie pokarmowym, a one z kolei przekazują sygnały do mózgu. Upraszczając, jeżeli wieczorem zjemy ciężkostrawną kolacje, rano możemy być smutni. Ponad 90% serotoniny produkowane jest przez komórki jelit.

Jelita a ich mikroflora

Mówiąc o jelitach nie można zapominać o zamieszkujących je bakteriach, ponieważ mają one duży wpływ na nasze zdrowie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Zaburzenia mikroflory jelitowej mogą przyczyniać się do rozwoju stanów lekowych i depresji.

Dobre bakterie obecne w naszych jelitach uczestniczą zarówno w procesach trawienia, jak i w reakcjach obronnych organizmu.

Ważne jest, abyśmy spożywali żywność bogatą w pożądane bakterie probiotyczne. I mówimy tutaj nie tylko o jogurtach, czy kefirach, ale przede wszystkim o kiszonkach.