Zdrowie i uroda

Jedni mówią, że strączki są zdrowe, inni, że zawierają szkodliwe dla nas substancje, takie jak na przykład lektyny. Fakt – zawierają. W związku z tym nie każdy powinien jeść suche nasiona roślin strączkowych i zawsze wymagają one odpowiedniej obróbki przed zjedzeniem. A co to są te lektyny? Odpowiedź poniżej.

Lektyny – co to

Lektyny są to glikoproteiny, czyli kompleksy złożone z białka i cukru. Trzeba podkreślić, że pod ogólną nazwą lektyny kryje się wiele związków różnie działających na organizm człowieka.

Lektyny – występowanie

Lektyny występują przede wszystkim w roślinach. Szczególnie dużo jest ich w strączkach (fasola, soja oraz soczewica, groch), zbożach (pszenica), w istotnych ilościach występują również w ziemniakach czy pomidorach. Pełnią w nich kilka różnych funkcji:

• magazynową – rośliny magazynują za pomocą lektyn cukier w nasionach;
• ochronną – mają zdolność zlepiania, a tym samym unieszkodliwiania bakterii i wirusów;
• u roślin motylkowych (np. soi, grochu) wspomagają pożądaną symbiozę pomiędzy rośliną a bakteriami Rhisobium.

 Ponadto, lektyny mogą być obecne również w żywności pochodzenia zwierzęcego.

Lektyny – wpływ na organizm ludzki

Określone lektyny mogą powodować:

• aglutynację czerwonych krwinek (czyli zlepianie się krwinek);
• zmiany w limfocytach (komórkach układu odpornościowego), co może niekorzystnie wpływać na układ odpornościowy, wywoływać stany zapalne oraz zaburzać działanie układu autoimmunologicznego (wywołując choroby autoimmunologiczne m.in.: reumatoidalne zapalenie stawów);
• niszczenie nabłonka dwunastnicy i jelita czczego;
• obniżenie aktywności enzymów proteolitycznych (rozkładających białka);
• zmiany morfologiczne w nerkach i wątrobie;
• zaburzenia produkcji insuliny;
• zbyt duże rozmnożenie się bakterii żyjących w jelitach (przerost mikroflory jelitowej);
• zmniejszenie rozmiarów grasicy.

Uważa się też, że część lektyn obecnych w surowych warzywach i owocach może pomóc pozbyć się próchnicy. Ponadto, lektyny pozyskiwane z jemioły (tych jednak sami sobie nie przygotujemy) poprawiają działanie układu odpornościowego, są stosowane w preparatach przeznaczonych do leczenia przewlekłych chorób stawów.

Lektyny – co zrobić, żeby nie szkodziły

Naukowcy nie są zgodni co do tego, czy należy jeść produkty zawierające duże ilości lektyn (jak na przykład strączki). Wielu z nich sądzi, że większość lektyn, które zjadamy, zostaje wydalona przez nasz organizm niemal w 100%, zatem nie mogą nam one zaszkodzić. Istnieje jednak grupa specjalistów uważająca, że lektyny zaburzają pracę układu odpornościowego i powodują liczne stany zapalne w organizmie. Ci fachowcy radzą raczej unikać żywności bogatej w lektyny.

Wszyscy zgadzają się, że bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie strączków, zanim je zjemy. Strączków nie można jeść na surowo. Co więcej, nie wszystkie lektyny ulegają rozkładowi w czasie gotowania. Nie wszystkie zostają również rozłożone w naszych żołądkach. Stąd niedogotowana fasola, czy niedostatecznie ogrzewana mączka fasolowa, mogą wywołać u ludzi silne zatrucie.

Wysoką zawartość lektyn można zmniejszyć poprzez kiełkowanie (nawet przez 7 dni), fermentację, moczenie (przynajmniej 12 godzin, często zmieniając wodę), czy gotowanie (co najmniej 15 minut w wysokiej temperaturze, woda nie może tylko lekko „pyrkać”).

Kto powinien unikać lektyn?

Osoby z chorobami autoimmunologicznymi, cierpiące na alergie i nietolerancje pokarmowe.\