Smaczna kuchnia

Choć przeważnie nie zastanawiamy się nad tym na co dzień, istnieje ścisły związek pomiędzy materiałem z jakiego wykonany jest garnek, a tym jak powinniśmy go używać.

Naczynia ze stali nierdzewnej

Stal nierdzewna z jakiej wykonywane są kuchenne garnki i narzędzia jest to stop stali z dodatkiem kilku pierwiastków: przynajmniej 12% chromu oraz w różnych ilościach niklu, tytanu, niobu, molibdenu. W zależności od tego jaki jest dodatek ww. pierwiastków, naczynie ma różne właściwości, miedzy innymi garnek może trudniej lub łatwiej ulegać rdzewieniu, a noże łatwiej się ostrzy.

Zalety naczyń ze stali nierdzewnej:

• Wysoka odporność na rdzewienie.
• Odporność na uderzenia przedłuża żywotność garnków i patelni, które trudno zadrapać, czy wgnieść podczas używania w kuchni.
• Można je spokojnie myć w zmywarce, mocno czyścić, a nawet skrobać (uwaga: wyjątek stanowią naczynia z powłoką nieprzywierającą).
• Nie wchodzą w reakcję z winem, octem, cytryną, ani pomidorem (produktami kwasowymi), a tym samym potrawy nie mają metalicznego posmaku.

Wady naczyń ze stali nierdzewnej:

• Kiepskie przewodzenie ciepła. Co to znaczy w praktyce kuchennej? Ciepło idące od dołu garnka, czyli od palnika, w dużym stopniu pozostaje na dnie i stąd łatwo o przypalenia. Ponadto, naczynie dosyć wolno się nagrzewa.
• Słona woda, cytryna, ocet pozostawiają ślady na metalu, tworzą się osady. Można im przeciwdziałać przez wycieranie garnka od razu po umyciu oraz solenie wody dopiero kiedy ta zacznie wrzeć.

Co gotujemy w naczyniach ze stali nierdzewnej:

• makarony i inne potrawy wymagające gotowania w dużej ilości wody,
• produkty wodniste, które trudno przypalić,
• potrawy zawierające wino, ocet, sok z cytryny.

Naczynia żeliwne

Naczynia z „surowego” żeliwa przed pierwszym użyciem należy nasmarować niewielką ilością oleju, wstawić do piekarnika i podgrzać do 150˚C; następnie naczynie odstawiamy do wystygnięcia i wycieramy nadmiar oleju. Procedurę tą powtarzamy 3-krotnie.

Naczynia żeliwne myjemy tylko czystą wodą, bez dodatku płynów do zmywania.

Samo żeliwo ulega rdzewieniu, dlatego zawsze wycieramy naczynie do sucha zaraz po umyciu i regularnie smarujemy je olejem.

Zalety naczyń żeliwnych:

• naczynia są wytrzymałe i odporne,
• potrawa jest równomiernie przypiekana,
• długo trzymają ciepło,
• niskie ryzyko przypalenia potrawy.

Wady naczyń żeliwnych:

• nie można ich myć w zmywarce,
• ulegają korozji,
• dużo ważą.

Co gotujemy w naczyniach z żeliwa

Gotujemy potrawy, które należy długo, powoli gotować/dusić oraz mięsne potrawy, które się smaży lub przypieka.

Naczynia z aluminium

Aluminium to metal świetnie przewodzący ciepło. Dodatkowo, jest lekki i odporny na rdzewienie. Wszystkie patelnie i garnki wykonane z aluminium posiadają bądź powłokę nieprzywierającą, bądź są anodyzowane. Naczynia bez specjalnej powłoki łatwo tracą kolor, a potrawy przechodzą metalicznym posmakiem. Dobre naczynie aluminiowe powinno mieć grube ścianki i podstawę – naczynie będzie się wówczas równomiernie nagrzewać, a potrwa się nie przypali.

Zalety naczyń aluminiowych:

• doskonałe przewodzenie ciepła – pozwala oszczędzać energię i ogranicza przypalenia,
• są lekkie i odporne na korozję,

Wady naczyń aluminiowych:

• nie wolno ich myć w zmywarce,
• używamy do nich tylko akcesoriów kuchennych wykonanych z drewna lub plastiku,
• naczynia o cienkich ściankach łatwo mogą się wygiąć, obtłuc czy zadrapać.

Co gotujemy w naczyniach aluminiowych

Gotujemy delikatne potrawy na bazie mąki i/lub mleka.

Naczynia z aluminium anodowanego

Jest to aluminium specjalnie wzmocnione, które podczas procesu elektrochemicznego zostaje pokryte wytrzymałą powłoką. Nie jest to to samo, co powłoka nieprzywierająca. Powłoka w aluminium anodowanym jest wrażliwa na kwasy i może po prostu zniknąć, jeżeli w danym naczyniu przechowujemy przez dłuższy czas na przykład sos pomidorowy.

Naczynia z powłoką nieprzywierającą

Przede wszystkim patelnie, ale również garnki, mogą być pokryte powłoką o specjalnych właściwościach – powłoką PTFE. Jest ona znana pod różnymi nazwami m.in. Teflon®, czy Xylan®.

Powłoka PTFE jest nieprzywierająca, zapobiega przypalaniu się potraw; można na niej gotować używając mniej tłuszczu. Naczynia nią pokryte należy zmywać ręcznie, bez używania płynów do mycia naczyń.

Jest to powłoka, której możemy używać do 250˚C, powyżej tej temperatury mogą powstawać toksyczne gazy.

Co ważne, z czasem taka powłoka się zużywa. Może sie zdarzyć, że jej małe odpryski znajdą się w potrawie. Nie stanowią one zagrożenia dla naszego zdrowia.